Elegancki mężczyzną praktycznie zawsze jest „pod krawatem”. Zdejmuje go tylko wtedy, gdy zakłada muszkę. A co z plastronem, musznikiem, żabotem czy fularem?

Klasyka i „standard” to, podkreślmy, krawat i, w niektórych wypadkach, muszka.

Plastron to była niegdyś część zbroi. Do mody „cywilnej” wszedł wtedy, gdy zbroje nie były już używane, w postaci odrębnego okrycia górnej części piersi. Uproszczony i przekształcony ozdabiał szyje mężczyzn od XIX w. Najbardziej był upowszechniony w drugiej jego połowie. Miał kojarzyć się ze szlachectwem i rycerskością. Klasyczny plastron jest rodzajem szarfy o końcach jednakowej szerokości ściętych, które po zawiązaniu w fantazyjny węzeł i spięciu ozdobną szpilką, zachodzą na siebie i sięgają prawie do paska spodni. Obecnie są jednak również plastrony bardzo krótkie. Obecnie używany rzadko, mało znany, nie rozpoznawany jako element ubioru mężczyzny z wyższych sfer. Zakłada się go np. do krótkiego surduta z brokatową kamizelką, ale również do garnituru i do koszuli z łamanym kołnierzykiem.

Musznik różni się od plastronu długością i sposobem zakończenia końcówek szarfy, które są ścięte ukośnie lub w szpic. W związku z tym przypomina nieco krótki, podwójny krawat, ale sposobem wiązania bliższy jest raczej muszce. Nosi się go raczej do koszul z łamanym kołnierzykiem do surduta lub garnituru.

Plastron i musznik zakładane do koszuli z łamanym kołnierzykiem zyskują coraz bardziej na popularności w środowiskach, w których nikt nie posiada smokingu czy fraka, ale wszyscy chcieliby sytuacje najbardziej uroczyste (np. ślub i wesele) uczcić, również w ubiorze, w sposób szczególny.

Żabot pojawia się obecnie niezmiernie rzadko. W podręcznikach wydanych po 1945 r. nie znalazłem o nim ani wzmianki. Jednak pojawia się niekiedy w sprzedaży i na szyjach mężczyzn w dwóch postaciach: klasycznej (żabot z koronek) i nowoczesnej (z materiału z metalowym zapięciem). Jeśli chcemy go zakładać róbmy to tylko na nieoficjalne (ale eleganckie) okazje.

Fular pojawia się w ubiorze mężczyzny tylko w sytuacjach bardzo nieoficjalnych, gdy jest on na przysłowiowym „na luzie”. Można założyć go do marynarki typu cut (nieco wydłużoną z odcinanym karczkiem), ale raczej na spotkania w gronie rodzinnym lub najbliższych przyjaciół lub przyjęcia bardzo nieoficjalne. Możemy go też nosić do strojów weekendowych i tylko do marynarki lub swetra. Gdy chcemy go założyć pamiętajmy, że wielu osobom źle się kojarzy - z „amerykańskim milionerem-emerytem”, „niemieckim playboyem” czy „dandysem z osiemnastowiecznych powieści”. Mężczyzna może też założyć apaszkę.

Nim skupimy uwagę na królującym dziś wszędzie krawacie omówmy jeszcze kwestie związane z noszeniem muszki.

Noszenie muszki

Nigdy nie nośmy muszek gotowych, „fabrycznie” zawiązanych jeśli nie jesteśmy nastolatkami. Jeśli mamy wystający brzuch zakładajmy muszki tylko do garnituru z kamizelką. Krawat maskuje wypukłości brzucha (choć niektórzy twierdzą, że opierając się na nim uwypukla go). Nie przesadzajmy w kolorystyce muszek. Niech nasza muszka nigdy nie będzie krzykliwa (np. biała w czerwone groszki). Pamiętajmy też o tym, że jednak muszka jest dziś bardzo staromodna i w wielu środowiskach jej noszenie może być odbierane jako ekstrawagancja lub traktowane jako śmieszność.

Muszkę nosi się najczęściej do koszuli z łamanym kołnierzykiem. Trzeba pamiętać aby była na nim, a nie pod nim (podobnie zresztą w wypadku innych typów kołnierzyków). Muszka występuje w czterech wersjach: motylek (zwykła), klasyczna, wąska, diament. Oto dwa sposoby wiązania muszek (rysunki lub zdjęcia).

Więcej o krawacie

Klasyczny krawat jest z siedmiokrotnie złożonego jedwabiu. Obecnie jednak krawat wysokiej jakości jest najczęściej wyprodukowany z jednej warstwy jedwabiu i z bawełnianej wkładki. Kupując krawat należy sprawdzić jego jakość chwytając za węższy koniec i obserwując w jaki sposób wisi. Jeśli się będzie, nawet nieznacznie skręcał, nie należy go kupować. Trzeba też przeprowadzić „test paznokcia” pocierając nim krawat. Zabieg ten nie powinien pozostawić na nim żadnych śladów.

Jeżeli chcemy, by dłużej nam służył, powinniśmy go nosić tylko jeden dzień (potem musi przynajmniej jeden dzień „odpoczywać”). Po zdjęciu krawata należy go natychmiast rozwiązać i przechowywać w taki sposób, by mógł luźno zwisać albo był zwinięty w rulonik. Krawatów się nigdy nie pierze. Jeśli się zatem nam zabrudzi musimy się z nim pożegnać. W wyjątkowych wypadkach (gdy krawat szczególnie lubimy lub był bardzo drogi) możemy próbować zlikwidować niewielkie zabrudzenia piorąc go chemicznie i tylko miejsca zabrudzone.

Czynnikami decydującymi o estetyce krawata i jego roli w wyglądzie mężczyzny są: surowiec, z którego został sporządzony; kształt krawata, jego faktura i kolorystyka oraz to jak się komponuje przede wszystkim kolorystycznie, z pozostałymi elementami stroju.

Krawaty bawełniane i skórzane używamy tylko do strojów weekendowych, a do pozostałych wyłącznie jedwabne. Klasyczny, tradycyjny krawat posiada w najszerszym miejscu miarę 8, 5 cm. Nie musimy dziś trzymać się tej miary co do milimetra. Nie używajmy jednak, niezależnie od tego jaka jest moda, krawatów zbyt wąskich (nadają się tylko do strojów sportowych), ani zbyt szerokich (od pewnego momentu zaczynają być groteskowe). Najbardziej istotnymi czynnikami są jego kolorystyka i komponowanie się z pozostałymi elementami stroju.

Ważnym czynnikiem mającym wpływ na wygląd krawata jest sposób zawiązania go. Krawat powinien być zawsze w taki sposób zawiązany aby jego trójkąt był na poziomie paska do spodni. Ktoś wyliczył, że podstawowych sposobów jego wiązania jest ponad sto. W praktyce jednak stosuje się nie więcej niż 7-10. Węzeł dopasowuje się do koszuli (nie powinien wystawać poza końce kołnierzyka), do wzrostu i ogólnej budowy ciała (im większy mężczyzna tym większy węzeł).

Zawiązując krawat bierze się też pod uwagę to jak się układa (powinien pojawić się po środku rowek ujawniający jakość i „mięsistość” krawata) oraz oczywiście ostateczne wrażenie. Pierwszy podręcznik wiązania krawatów napisał Honoriusz Balzak. (tak na marginesie: zaleca w nim aby mężczyzna udający się w podróż zabierał ze sobą co najmniej 38 krawatów).

Podstawowe węzły to: klasyczny, prosty, półwindsor, windsor, diagonalny i krzyżowy Najczęściej używa się węzła prostego, który najczęściej doskonale się układa, windsorskiego, który jest szeroki i perfekcyjny, półwindsorskiego, który jest węższy oraz najbardziej klasyczny i tradycyjny.

Stanisław Krajski